"Dla tych, którzy także budowali to miasto". Co z Muzeum Białostockich Żydów [WIDEO]

Fot: Michał Kardasz

Przed wojną Białystok był miastem w połowie żydowskim. Dzisiaj trudno jest natrafić tu na upamiętnienie dawnych mieszkańców miasta. Właściwie upamiętnione są wydarzenia związane z ich zagładą – pomnik przy ul. Suraskiej przypominający o spalonej przez Niemców Synagodze czy plac Mordechaja Tenenbauma z pomnikiem poświęconym bohaterom białostockiego getta.

Białystok czeka

Od lat trwają starania o utworzenie w mieście Muzeum Białostockich Żydów, zabiegają jednak o to społecznicy, ponieważ władze miasta wielkiego entuzjazmu w tej sprawie nie okazują. Podstawowy problem to lokalizacja. Kilka lat temu padł pomysł, żeby zrobić to w zabytkowej kamienicy przy ul. Waryńskiego 7, o co zabiegało Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Izrael, ale chciało ono otworzyć tam także kawiarnię czy restaurację, z której dochody by szły na cele statutowe. Wówczas jednak nie byłoby możliwości przekazania budynku bez przetargu, co podniosłoby ceny.

W 2017 roku padł inny pomysł. Do budżetu wprowadzono 70 tys. zł na remont kamienicy przy ul. Kijowskiej 1, w której docelowo mogłaby powstać placówka. Była to inicjatywa wówczas radnego, a dzisiaj zastępcy prezydenta, Zbigniewa Nikitorowicza, który mówił:
- Może to być muzeum albo izba pamięci. Ważne, żeby w końcu w Białymstoku powstało takie miejsce. A ta lokalizacja jest indywidualna ze względu na historię dzielnicy, w której się znajduje.

Podkreślał również, że placówka mogłaby powstać na zasadzie partnerstwa prywatno-publicznego, co pozwoliłoby np. na otwarcie tam restauracji i uczynienie placówki bardziej rentowną.

Ostatecznie jednak remont budynku się nie rozpoczął, a co za tym idzie - w czasie odsuwa się też pomysł stworzenia tam jakiejkolwiek placówki.

Nie zapominajmy o tej części naszej historii

Jednak mimo tych problemów, społecznicy, którzy chcą doprowadzić do powstania placówki, nie rezygnują z promowania inicjatywy. W internecie właśnie pojawił się filmik, na którym kilkanaście osób – artystów, społeczników, polityków - przekonuje, dlaczego placówka jest potrzebna w Białymstoku.

- Stwórzmy Muzeum Historii Żydów w Białymstoku dla tych, którzy także budowali to miasto – mówi były zastępca prezydenta miasta Aleksander Sosna.

- Stąd pochodzili znani artyści, znani literacki, znani dziennikarze, znani filmowcy, którzy sięgali po najwyższe laury na całym świecie. W Białymstoku, mieście, które od 400 lat zamieszkiwali, nie zostało po nich śladu. Uważam, że powinniśmy zbudować muzeum poświęcone temu społeczeństwu – przekonuje rzeźbiarz prof. Jerzy Grygorczuk.

Najpier fundament

Na koniec filmu wypowiada się osoba od lat najbardziej zaangażowana w tej projekt, czyli Tomasz Wiśniewski.

- Wiele miast w Polsce uruchomiło już pilotażowe projekty związane z upamiętnieniem lokalnej społeczności żydowskiej. Wydaje się, że przyszedł także czas na Białystok. Głęboko wierze, że władze naszego miasta przychylnie odniosą się do tego pomysłu. Jest już fundament, ponieważ od 2 lat działa strona internetowa, która rozrasta się i pracuje przy niej kilkudziesięciu wolontariuszy. Nie zmarnujmy tego potencjału - przekonuje społecznik.

W kwietniu rusza kampania na rzecz wsparcia tego projektu. Inicjatorzy chcą za pomocą dodatkowych środków ufundować stypendia, staże i rozszerzyć stronę internetową, która miałaby się stać podwaliną dla placówki, jaka miałby powstać w Białymstoku.