Kiedy tak naprawdę urodził się Jezus?

Pomoc w ustaleniu faktycznej daty urodzin Jezusa stanowi Ewangelia Mateusza, mówiąca o narodzinach Chrystusa za czasów Heroda Wielkiego, który umarł w marcu lub kwietniu 4 roku p.n.e. Uwzględniając wydarzenia opisane przez Mateusza - pokłon magów, rzeź niewiniątek czy ucieczkę Świętej Rodziny do Egiptu, co działo się jeszcze za życia Heroda Wielkiego, należy przyjąć, że Jezus urodził się kilka lat przed jego śmiercią, zatem przed rokiem 4 p.n.e.

Zwrócić należy uwagę na wzmiankę, że rzecz działa się za rządów cesarza Augusta Oktawiana (panował między 31 p.n.e. a 14 n.e.), podczas spisu ludności, "gdy wielkorządcą Syrii był Kwiryniusz". Mowa tu o Publiuszu Sulpicjuszu Kwiryniuszu, od 12 r. p.n.e konsulu, a od 6 roku n.e. gubernatorze Syrii. Cesarz August w okresie swego panowania zarządził trzykrotnie spis obywateli Imperium Rzymskiego: w 28 i 8 r. p.n.e. oraz w 14 r. n.e. Niezależnie od nich regularnie odbywały się też spisy w poszczególnych prowincjach cesarstwa. Dzieje Apostolskie podają (co potwierdza Józef Flawiusz, starożytny historyk żydowski), iż takie wydarzenie miało miejsce w Palestynie w 6 r. n.e. Jeżeli zatem przyjąć, że spisy ludności w Palestynie, podobnie jak w sąsiednim Egipcie, odbywały się co 14 lat, to poprzedni spis w ojczyźnie Jezusa przypadłby na 8-7 r. p.n.e., czyli mniej więcej w tym samym czasie, gdy Oktawian August zarządził drugi spis obywateli.

Okazuje się jednak, że w tym czasie Kwiryniusz nie był jeszcze wielkorządcą Syrii. Był nim niejaki Sentius Saturninus i to on rozpoczął wzmiankowany spis ludności Palestyny. Zdaniem niektórych, spis rozpoczęty przez Sentiusza dokończył Kwiryniusz, a św. Łukasz, piszący z odległej perspektywy czasowej, przypisał go temu drugiemu, jako postaci wówczas lepiej znanej. Hipoteza ta jest prawdopodobna tym bardziej, że fragment Ewangelii Łukasza można tłumaczyć: "spis ten odbył się zanim Kwiryniusz został wielkorządcą Syrii". Wypada więc przyjąć, że Chrystus przyszedł na świat między 8 a 6 rokiem p.n.e. za panowania cesarza Oktawiana Augusta w czasie spisu ludności Palestyny przeprowadzonego przez Sentiusza Saturninusa.

Żaden z Ewangelistów nie określił dnia ani miesiąca narodzin Jezusa. Tradycja Kościołów Wschodniego i Zachodniego przyjmuje, że wydarzenie to miało miejsce w zimie. Dzień 25 grudnia, obchodzony jest przez chrześcijan jako dzień święty dopiero na przełomie III i IV w. Najczęściej wyjaśnia się to tym, że nie znając faktycznej daty narodzin Chrystusa obrano datę symboliczną - dzień przesilenia zimowego. Święto miało być przeciwwagą dla obchodzonego tego dnia w Rzymie święta narodzin boga Słońca. Zwolennicy innej hipotezy, opierając się na apokryfach Nowego Testamentu, uzasadniają wybór daty Bożego Narodzenia przekonaniem chrześcijan, że poczęcie Jezusa dokonało się 25 marca (zwiastowanie NMP), zatem jego narodzenie winno mieć miejsce w dziewięć miesięcy później, czyli 25 grudnia.