Monaster w Supraślu na kartce pocztowej. Dlaczego go wybrano?

Fot: ERW

Kartka pocztowa "Zniszczenia wojenne" z supraskim monasterem

W ubiegłym roku Poczta Polska rozpoczęła emisję filatelistyczną "Zniszczenia wojenne", umieszczając na pocztówkach ruiny Pałacu Saskiego i Ogród Saski w Warszawie. Teraz uroczyście zaprezentowała kolejną odsłonę akcji. Na nowych pocztówkach widnieje jeden z najcenniejszych skarbów Podlasia, męski klasztor, czyli monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy i św. Jana Teologa w Supraślu. W wydarzeniu wzięli udział między innymi Jacek Sasin – minister aktywów państwowych, Mariusz Gromko – senator RP, Artur Kosicki – marszałek województwa podlaskiego, ks. archimandryta dr Sergiusz (Matwiejczuk), Radosław Dobrowolski – burmistrz gminy Supraśl, Krzysztof Falkowski – prezes Poczty Polskiej oraz Wojciech Krysztofik i Wiesław Włodek – wiceprezesi Poczty Polskiej

Autorem projektu kartki jest Jarosław Ochendzan. Ma ona wymiary 148 x 105 mm. Nakład ograniczono do 5 tysięcy sztuk. W polu znaku opłaty kartki znajduje się wizerunek monasteru, natomiast w części ilustracyjnej kartki – fotografia ruin cerkwi Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Supraślu, wysadzonej przez Niemców podczas II wojny światowej. W projekcie wykorzystano zdjęcia pochodzące ze zbiorów Stowarzyszenia Kulturalnego, Collegium Suprasliense oraz Urzędu Miejskiego w Supraślu.

Dlaczego zdecydowano się na monaster?

Prawosławny Monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy i św. Jana Teologa w Supraślu jest jednym z najważniejszych cerkiewnych ośrodków życia monastycznego w Polsce. Odegrał znaczącą rolę w historii Rzeczpospolitej jako ośrodek duchowości, oświaty i kultury. Powstawały tu wybitne dzieła ikonograficzne i muzyczne. To tu wreszcie odkryto XI-wieczny rękopis, zwany Kodeksem Supraskim, stanowiący unikatowy zabytek piśmiennictwa starocerkiewnosłowiańskiego.

Monaster, utrzymany w stylu gotycko-bizantyjskim, wzniesiono w latach 1503–1510. Obiekt powstał na uroczysku Suchy Hrud z inicjatywy głównego fundatora Aleksandra Chodkiewicza, wojewody nowogródzkiego. Ucierpiał jednak podczas II wojny światowej, kiedy do Supraśla wkroczyły wojska niemieckie i sowieckie. W budynkach zabytkowego klasztoru pobazyliańskiego urządziły koszary oraz zniszczyły wyposażenie, w tym unikatowy ikonostas z XVII w. Potem spaliły zabytkowy Pałac Opatów z połowy XVII w. – stanowiący część obecnego monasteru.

Niemcy, okupujący Supraśl w latach 1941-1944, dokonali dalszych zniszczeń zabudowy. W 1944 r., w obliczu zbliżającego się frontu, zastosowali taktykę spalonej ziemi, niszcząc niemal wszystkie supraskie fabryki, tartak i most na rzece. 23 lipca 1944 r. wysadzili w powietrze symbol miasta – zabytkową cerkiew. Po odejściu Niemców w Supraślu ponownie skoszarowała się Armia Czerwona. Zrujnowała wówczas wnętrza pałacu Buchholtzów, kościoła ewangelickiego i Domu Ludowego oraz wiele obiektów mieszkalnych.

Wkrótce po zakończeniu wojny ruszyły prace rekonstrukcyjne i konserwatorskie, które trwały kilkadziesiąt lat. Odbudowę monasteru zakończono w 2021 roku i wtedy też uroczyście go poświęcono.