Niezwykły zabytek góruje nad miastem. To jego filmowa historia

Fot: Muzeum Podlaskie

Nad Białymstokiem góruje niezwykły zabytek. Kościół-pomnik wzniesiony jako wotum wdzięczności za odzyskaną przez Polskę niepodległość. Hołd złożony pamięci tych, którzy walczyli o Polskę i dla Polski. To jeden z najciekawszych polskich kościołów i jedna z bardziej oryginalnych budowli pierwszej połowy XX stulecia na świecie.

Niewielu białostoczan jednak wie, jaki był kontekst jej powstania, nie zdaje sobie sprawy z jej bogatej symboliki, historii i znaczenia. A historia świątyni jest wyjątkowa. Zaczęła się w czasie I wojny światowej, kiedy to młody architekt Oskar Sosnowski wymyślił ideę zbudowania wzdłuż polskich granic kościołów-bastionów, z których każdy byłby pod innym wezwaniem do Matki Boskiej z "Litanii do Najświętszej Marii Panny".

Idea architekta spotkała się z akceptacją warszawskiego dyrektora banków Józefowa Karpowicza, który przyrzekł, że sfinansuje z własnych funduszy budowę pierwszego kościoła z tej Litanii Kamiennej. Świątynia miała stanąć na kresach wschodnich Polski, w rodzinnym mieście finansisty - Białymstoku. Rozpoczęcie budowy poprzedził konkurs na projekt obiektu. W jego programie zaznaczono pomnikową ideę świątyni, mającej być w zamierzeniach proboszcza kościoła ks. Adama Abramowicza i Komitetu Budowy - wotum wdzięczności za odzyskaną przez Polskę niepodległość.

Konkurs wygrał Oskar Sosnowski, jeden z najlepszych polskich architektów I połowy XX wieku. Jego projekt łączył ideę Matki Boskiej jako "Gwiazdy Zarannej", która miała symbolizować jutrzenkę Niepodległości, z nowatorskimi formami architektonicznymi.

Prace budowlane rozpoczęto w 1927 roku i kontynuowano podczas II wojny światowej, choć we wrześniu 1939 roku Oskar Sosnowski zginął podczas bombardowania Warszawy, a ksiądz Abramowicz miał być rozstrzelany przez Niemów. Prace architektoniczne zakończono w 1944 roku pod kierownictwem Stanisława Bukowskiego, architekta przybyłego z Wilna.

Pokaz filmu "Kościół z Kamiennej Litanii" autorstwa Beaty Hyży-Czołpińskiej rozpocznie się o godz. 17.00. Wstęp jest wolny. W związku dużym zainteresowaniem projekcją w Ratuszu są dostępne bezpłatne wejściówki na to wydarzenie. Można je odebrać wyłącznie osobiście - jedna wejściówka przysługuje jednej osobie.

Szczegóły: Pokaz filmu Beaty Hyży-Czołpińskiej "Kościół z kamiennej litanii"