75 lat temu wyzwolono obóz w Oświęcimiu. To dzień pamięci o ofiarach Holokaustu

Fot: Dawid Gromadzki/ UM Białystok

W poniedziałek (27.01) przypada 75. rocznica wyzwolenia nazistowskiego obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. To także Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Został on uchwalony w 2005 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, aby uczcić pamięć ofiar pochodzenia żydowskiego, pomordowanych w czasie II wojny światowej przez hitlerowskie Niemcy.

Władze Białegostoku kwiaty złożyły pod Pomnikiem Wielkiej Synagogi. Jest to szczególne miejsce w krajobrazie Białegostoku. 27 czerwca 1941 r. niemiecka grupa operacyjna, którą dowodził kapitan Gothar Bürkner, spaliła dzielnicę żydowską wraz z Wielką Synagogą. Niemcy kazali wszystkim mężczyznom i chłopcom narodowości żydowskiej przyjść do świątyni. Zamknęli ich wewnątrz i podpalili budynek, a przez okna wrzucali granaty. Dach Wielkiej Synagogi zapadł się przykrywając ciała setek ofiar. Do tych, którzy próbowali oporu, Niemcy strzelali.

Spłonęła też cała dzielnica Schulhof oraz część dzielnic Piaski i Chanajki. Historycy szacują, że zginęło wówczas ok. 2-2,5 tysiąca osób. Kilkanaście osób ocalało z pożaru synagogi. Ludziom tym udało się uciec, bo tylne drzwi otworzył – narażając własne życie – polski dozorca Józef Bartoszko. To właśnie w tym miejscu, w imieniu prezydenta Białegostoku, kwiaty złożył jego zastępca Rafał Rudnicki. Radę Miasta Białystok reprezentowała wiceprzewodnicząca Katarzyna Kisielewska-Martyniuk.

W miejscu, w którym stała synagoga, znajduje się obecnie pomnik w kształcie kopuły zniszczonej bożnicy. Autorami monumentu są Michał Flikier, Maria Dżugała-Sobocińska, Dariusz Sobociński i Stanisław Ostaszewski. Odsłonięcie pomnika nastąpiło w 1995 roku.

Wojewoda Podlaski Bohdan Paszkowski natomiast wspólnie z ministrem Dariuszem Piontkowskim i senatorem Mariuszem Gromko złożyli kwiaty pod Pomnikiem Bohaterów Getta przy ul. Żabiej w Białymstoku. To miejsce powstało, żeby upamiętnić dzielnych białostoczan pochodzenia żydowskiego, którzy stanęli do nierównej walki z Niemcami na terenie białostockiego getta.

Uroczystości odbywały się też w innych miejscowościach województwa podlaskiego. W Suwałkach prezydent Renkiewicz złożył kwiaty pod obeliskiem przy ul. Noniewicza upamiętniającym Żydów, dawnych mieszkańców miasta.