Zdrowie

Naukowiec z UwB na wojnie z nowotworami. Rozpoczęły się ważne badania

2020.04.16 16:15

Czy szybkość z jaką zużywamy energię ma istotny wpływ na powstawanie zmian nowotworowych? Naukowcy sprawdzą też jakie cechy naszych komórek predysponują je do wzrostu lub blokowania rozwoju raka.

Ważne badania rozpoczęte

Które organizmy są najbardziej narażone na choroby nowotworowe, jakie mechanizmy sprzyjają ich powstawaniu i kiedy będziemy w stanie skutecznie z nimi walczyć – na te pytania chce odpowiedzieć dr Sebastian Maciak z Wydziału Biologii UwB. Na swoje badania otrzymał pod koniec ubiegłego roku blisko 450 tys. zł z Narodowego Centrum Nauki.

- Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia, choroby nowotworowe stanowią drugą przyczynę śmiertelności ludzi na świecie. Co więcej, ta dramatyczna sytuacja dotyczy nie tylko człowieka, ale także gatunków zagrożonych wyginięciem lub tych o szczególnym znaczeniu ekonomicznym. Każdy z nas w swoim najbliższym otoczeniu ma z pewnością kogoś, kto choruje lub zmarł na raka. Stąd naturalne wydają się pytania powtarzane w mediach, na ulicy, czy przy rodzinnym stole: kiedy naukowcy odkryją lek na choroby nowotworowe lub czy w ogóle będziemy w stanie zapobiegać ich rozwojowi? Szczególnie interesuje mnie to drugie pytanie - mówi dr Sebastian Maciak z Wydziału Biologii Uniwersytetu w Białymstoku.

Dlatego przygotował projekt: „Zmienność wielkości komórek i tempa metabolizmu w kontekście paradoksu Peto", który z powodzeniem wziął udział w konkursie Narodowego Centrum Nauki. Naukowiec z UwB otrzymał na swoje badania 449 170 zł. Te właśnie się rozpoczynają. Będą prowadzone we współpracy z Uniwersytetem Medycznym w Białymstoku, w laboratoriach Katedry Ekologii Ewolucyjnej i Fizjologicznej na Wydziale Biologii UwB.

- Nasze badania będą polegały na obserwacji tempa rozwoju oraz kierunków zmian dwóch typów nowotworowych: raka skóry i wątroby. Przeprowadzimy również molekularną analizę wybranych genów mogących odpowiadać za powstawanie tych chorób – podkreśla dr Sebastian Maciak.

O co chodzi z tym metabolizmem?

Badania będą prowadzone w oparciu o unikatową na skalę światową hodowlę myszy laboratoryjnych, sztucznie selekcjonowanych na wysokie i niskie tempo metabolizmu podstawowego. Zwierzęta te różnią się m.in. wielkością komórek budujących ich organizmy, ale też i innymi cechami, bezpośrednio związanymi z metabolizmem. Chodzi o zdolność do odpowiedzi immunologicznej, czy podatność na zatrucie substancjami szkodliwymi, co z kolei przekłada się na tempo starzenia się komórek i możliwość powstawania raka.

- Zróżnicowanie tempa metabolizmu, czyli szybkość z jaką zużywamy energię, jest cechą charakterystyczną wielu zwierząt, w tym także ludzi. Proponowane do badań zwierzęta stanowią zatem interesujący model do testowania zmian rakowych ze względu na istotne podobieństwo tych nowotworów do ich odpowiedników występujących u ludzi – wyjaśnia naukowiec.

Prowadzone w Białymstoku badania mogą pomóc w walce z nowotworami. Ich zastosowanie w praktyce mogłoby się odbywać np. poprzez odpowiednio dobrane diety żywieniowe, czy terapie farmakologiczne regulujące tempo metabolizmu u pacjentów z chorobą nowotworową albo osób z predyspozycjami do rozwinięcia się zmian nowotworowych.