Pierwszy trymestr: lista badań i zaleceń dla ciężarnej

Pierwszy trymestr odgrywa kluczową rolę. To właśnie na tym etapie dochodzi do wykształcenia się wszystkich narządów płodu, które – jak wskazuje kalendarz ciąży – z tygodnia na tydzień będą się rozwijać. Warto też podkreślić, że właśnie w początkowych trzech miesiącach ryzyko utraty dziecka jest największe. To wszystko sprawia, że każda przyszła mama powinna postępować zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników.

Potwierdzenie ciąży badaniem USG

Chociaż test ciążowy daje dość wiarygodny wynik, należy go potwierdzić podczas wizyty w gabinecie ginekologicznym. Pierwsza powinna się odbyć ok. 7.-8. tygodnia ciąży – na tym etapie uda się zobaczyć nie tylko zarodek, ale również jego bijące serce. Lekarz wskaże też szacunkowy termin porodu.

Badania prenatalne

Diagnostyka prenatalna to ważny element, który pozwala ocenić prawidłowość rozwoju płodu. Badania prenatalne są zalecane wszystkim oczekującym dziecka kobietom – niezależnie od wieku i od tego, czy w rodzinie były przypadki wad genetycznych i rozwojowych, czy nie. Zaleca się, aby badania prenatalne przeprowadzić między 11. a 14. tygodniem ciąży.

Już samo wykonanie tzw. USG genetycznego pozwala wykluczyć lub stwierdzić np. zespół Downa i zespół Edwardsa. W połączeniu z testem PAPP-A badanie staje się jeszcze bardziej wiarygodne.

Badania obowiązkowe

Każda ciężarna kobieta zobligowana jest do zgłoszenia się na kilka badań obowiązkowych, na które skierowanie powinna otrzymać podczas pierwszej wizyty u ginekologa. W pierwszym trymestrze ciąży są to:
- oznaczenie grupy krwi i Rh,
- oznaczenie przeciwciał odpornościowych,
- morfologia krwi,
- badanie ogólne moczu,
- badanie stężenia glukozy na czczo,
- badanie przesiewowe w kierunku kiły (VDRL).

Jak pokazuje kalendarz ciąży, badania te należy wykonać najpóźniej do 10. tygodnia. Jeśli jednak to możliwe, warto poddać się im między 7. a 8. tygodniem.

Badania zalecane

Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników rekomenduje, aby badania obowiązkowe uzupełnić kilkoma zalecanymi. Należą do nich:
- badanie na obecność wirusa HIV,
- badanie w kierunku toksoplazmozy (IgG, IgM),
- badanie w kierunku różyczki (IgG, IgM),
- badanie na obecność wirusa HSV,
- test na obecność wirusa cytomegalii (IgG, IgM).

Wyżej wymienione badania polegają na pobraniu i analizie próbki krwi z żyły łokciowej.

Konsultacja u lekarza stomatologa

Chociaż do gabinetu dentystycznego warto się wybrać jeszcze na etapie planowania ciąży, konsultacje stomatologiczne wskazane są też w pierwszym trymestrze. Chodzi o to, aby lekarz sprawdził stan uzębienia i w razie konieczności przeprowadził drobne zabiegi. Dlaczego wizyta u dentysty jest w tym czasie tak ważna? Wiele badań naukowych dowodzi, że stany zapalne dziąseł oraz nieleczone choroby przyzębia mogą stać się przyczyną przedwczesnych porodów oraz narodzin dzieci z niską masą urodzeniową.

Warto przy tym pamiętać, że ciąża wcale nie oznacza rezygnacji z leczenia uzębienia i nie wyklucza wielu całkowicie bezpiecznych zabiegów – także w znieczuleniu miejscowym. Zalicza się do nich m.in. oczyszczanie i wypełnianie ubytków, usuwanie zębów, a nawet leczenie kanałowe.

Zalecenia na pierwszy trymestr

Zgodnie z tym, co pokazuje kalendarz ciąży, pierwszy trymestr jest wyjątkowo ważny, dlatego przyszła mama powinna nie tylko systematycznie zgłaszać się na badania, ale również stosować się do najważniejszych zaleceń:

- zakaz palenia papierosów

Nie jest prawdą, że kobiety palące powinny jedynie ograniczyć liczbę wypalanych papierosów. Należy je wyeliminować całkowicie, ponieważ szkodliwe substancje przenikają przez łożysko do płodu, czego skutkiem może być zarówno niska waga urodzeniowa, jak i przedwczesny poród.

- zakaz picia alkoholu

Nie tylko w pierwszym trymestrze, ale przez wszystkie dziewięć miesięcy obowiązuje Cię bezwzględny zakaz picia alkoholu. Pamiętaj, że nie istnieje żadna minimalna dawka, która będzie bezpieczna dla dziecka.

- zakaz dźwigania ciężarów

Chociaż ciąża nie jest chorobą, forsowanie się i podnoszenie ciężkich przedmiotów może zwiększać ryzyko poronienia.

- przyjmowanie niezbędnych witamin i składników mineralnych

Zapotrzebowanie organizmu ciężarnej na niektóre witaminy i sole mineralne rośnie. W związku z tym, że nie wszystkie występują w wystarczającej ilości w pożywieniu, konieczna jest suplementacja.

Kobiety w ciąży powinny przyjmować foliany, cholinę i witaminę D3 – są to składniki, które odgrywają istotną rolę w prawidłowym rozwoju płodu. Ważne jednak, aby preparat dobrać zgodnie z rekomendacjami ginekologa.