Biznes

Nowy system kaucyjny w Polsce – co zmieni się w sklepach i w życiu konsumentów

2025.10.03 07:50

Od października w Polsce obowiązuje nowy system kaucyjny, który ma zmienić sposób, w jaki traktujemy opakowania po napojach. Zgodnie z przepisami, sklepy o powierzchni powyżej 200 m2 są zobowiązane do przyjmowania pustych butelek i puszek oraz zwracania klientom pobranej wcześniej kaucji.

Jak działa system kaucyjny?

Podstawową zasadą systemu jest doliczanie kaucji do ceny napojów sprzedawanych w specjalnie oznakowanych opakowaniach. Wyraźny logotyp pozwala konsumentom od razu zorientować się, że przy zakupie zostanie naliczona dodatkowa opłata, którą można odzyskać po zwrocie opakowania.

Przy oddawaniu butelek i puszek nie będzie wymagany paragon, co znacząco ułatwia procedurę. Ważne jest jednak, by opakowania były puste, nieuszkodzone i niezgniatane. W przypadku butelek należy zachować nakrętkę. Dzięki temu proces zbiórki i recyklingu przebiega sprawnie, a klienci mogą szybko odzyskać swoją kaucję.

Cel wprowadzenia systemu – mniej odpadów, więcej recyklingu

Głównym celem wprowadzenia systemu kaucyjnego jest zmniejszenie ilości odpadów trafiających do środowiska. Nowe przepisy mają również zachęcać konsumentów do odpowiedniego segregowania śmieci, zwiększać udział selektywnej zbiórki opakowań i podnosić poziom recyklingu w kraju.

Nie wszystkie napoje objęte są systemem. Wyjątki obejmują m.in. jednorazowe szklane butelki oraz wszystkie produkty mleczne i ich opakowania. System koncentruje się głównie na plastikowych i metalowych opakowaniach jednorazowych oraz szklanych butelkach wielokrotnego użytku.

Ile wynosi kaucja?

Wysokość kaucji zależy od rodzaju opakowania i jego pojemności. Za jednorazowe butelki z tworzywa sztucznego do 3 litrów oraz metalowe puszki do 1 litra należy zapłacić 50 groszy.

Natomiast szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra będą objęte kaucją w wysokości 1 zł, ale przepis ten wejdzie w życie dopiero w 2026 roku.

Wdrożenie systemu – kilka miesięcy na zmiany

Ministerstwo klimatu podkreśla, że proces wdrażania systemu będzie stopniowy. Na półkach sklepów nadal będą dostępne napoje w „starych” opakowaniach, a producenci i sklepy mają czas do końca roku, by wyprzedać swoje zapasy. Dzięki temu konsumenci będą mogli dostosować się do nowych zasad, a sklepy – przygotować odpowiednie punkty zbiórki.

Oddawane opakowania muszą mieć czytelny kod kreskowy i być kompletne (butelki z nakrętką). Zwrot kaucji odbywa się w gotówce lub w formie bonu, który można wykorzystać przy kolejnych zakupach. Na życzenie klienta bon można wymienić na pieniądze.

Obowiązki sklepów i prawa konsumentów

Przepisy jasno wskazują, że sklepy nie mogą odmówić przyjęcia opakowania – nawet w sytuacji braku miejsca czy awarii automatu. Klient, który napotka takie trudności, ma prawo domagać się zwrotu kaucji w kasie lub w punkcie obsługi klienta. Wszelkie nieprawidłowości można zgłaszać do Inspekcji Handlowej, UOKiK lub rzeczników konsumentów.

Nowy system kaucyjny to nie tylko obowiązek dla sklepów, ale przede wszystkim szansa na realną poprawę stanu środowiska w Polsce. Ograniczenie odpadów, większa selekcja opakowań i wzrost recyklingu to kroki w stronę bardziej odpowiedzialnej gospodarki odpadami. Dla konsumentów oznacza to prosty sposób na włączenie się w działania proekologiczne – wystarczy zwracać puste butelki i puszki, by odzyskać kaucję i przyczynić się do ochrony środowiska.