- Krzyż usytuowany na sygnaturce wymagał naprawy mechanizmu mocowania. Z uwagi na powyższe podjęto decyzję o renowacji krzyża oraz wyremontowaniu jego osadzenia – mówi prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz, podlaska wojewódzka konserwator zabytków.
Podczas tych prac, w konstrukcji mocującej krzyż, zauważono butelkę z papierową zawartością. Po jej otwarciu okazało się, że jest to napisany w 1903 r. list do potomnych. Nie jest on zbyt rozbudowany. Podpisało się pod nim 6 mężczyzn biorących udział w budowie świątyni. Byli to majstrowie, których sprowadzono na czas budowy kościoła z Warszawy. Na kartce złożyli własnoręczne podpisy. Niestety właśnie ta część wiadomości jest najmniej czytelna, głównie z uwagi na blaknący atrament.
- List budowniczych odnaleziony podczas demontażu krzyża stanowi ważny element historii białostockiej katedry. Z pewnością wniósł nowe fakty do dotychczasowo zgromadzonej dokumentacji na temat obiektu. Dokument ten z 1903 roku ukazuje listę kluczowych postaci spoza regionu, mających wkład w powstaniu świątyni - ocenia Małgorzata Dajnowicz.
Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny jest jednym z najważniejszych zabytków Białegostoku i regionu. Była budowana w latach 1900-1905 według projektu Piusa Dziekońskiego staraniem księdza dziekana Wilhelma Szwarca. Świątynię konsekrowano w 1931 r. Od 1945 r. pełni funkcję kościoła prokatedralnego. W 1980 r. została wpisana do rejestru zabytków województwa podlaskiego.
Treść listu:
Niżej podpisani brali udział przy budowie tego kościoła według projektu architekta Dziekońskiego z Warszawy:
Majster murarski - Wacław Wedrowski
Technik-praktykant - Mieczysław Czerwiński
Majster ciesielski - Kazimierz Szulg
Podmajst. murarski - Franciszek Litry[?]
Majster blacharski - Adam [?], Alojzy Zachwejski
Wszyscy z Warszawy
Dan w Białymstoku
17 października 1903 r.
ewelina.s@bialystokonline.pl
