Kultura i Rozrywka

Zbiory Książnicy Podlaskiej wzbogaciły prawdziwe perełki

2019.12.19 13:22

"Pieśni nabożne" Franciszka Karpińskiego, "Rok polski w życiu, tradycji i pieśni" Zygmunta Glogera czy "Straszny dwór" Stanisława Moniuszki. Książnica Podlaska pochwaliła się tegorocznymi nabytkami antykwarycznymi.

W sumie w mijającym roku na aukcjach antykwarycznych Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego zakupiła 56 woluminów. Łącznie kosztowały 41 tys. zł. Są to książki i dokumenty dotyczące naszego regionu.

Mamy Karpińskiego i Glogera

Ozdobą kolekcji Książnicy Podlaskiej stanie się z pewnością pierwsze wydanie "Pieśni nabożnych" Franciszka Karpińskiego. Opublikowane zostały w 1792 roku w Drukarni O.O. Bazylianów w Supraślu. To zbiór wyjątkowy, zawierający m.in.: "Pieśń o Narodzeniu Pańskim", czyli popularną polską kolędę "Bóg się rodzi". Ma ogromne związki z regionem - po raz pierwszy została odśpiewana w... białostockim starym kościółku farnym właśnie w 1792 roku.

Drugim z nabytków związanych z tym twórcą są "Dzieła Franciszka Karpińskiego" wydane w Krakowie, w 1862 roku.

Ciekawą pozycją jest "Rok polski w życiu, tradycji i pieśni" Zygmunta Glogera z 1900 roku.

- To pierwsze wydanie jednego z najważniejszych dzieł w dorobku Zygmunta Glogera (1845-1910) - znakomitego polskiego etnografa, historyka, archeologa. Jest najpiękniejszą książką polską poświęconą kalendarzowi dawnych obrzędów, zwyczajów i świąt ludowych, a także szlacheckich i mieszczańskich - informuje Justyna Sawczuk, rzecznik prasowa Książnicy Podlaskiej.

Konopnicka z Warszawy i Lwowa

Aż pięć książek antykwarycznych jest autorstwa wybitnej suwałczanki - Marii Konopnickiej. Najstarszą z nich są "Poezye" drukowane w Warszawie w 1881 roku nakładem wydawnictwa Gebethnera i Wolffa. Z 1901 roku pochodzi "Italia" będąca zbiorem poezji.

Dwuczęściowe "Jasełka" opublikowane w 1906 roku we Lwowie to zbiór kolęd, wierszy i przyśpiewek o tematyce bożonarodzeniowej oraz patriotycznej autorstwa Marii Konopnickiej z nutami kompozycji Piotra Maszyńskiego, kompozytora, pedagoga i dyrygenta warszawskiego, twórcy i głównego prowadzącego Warszawskiego Towarzystwa Śpiewaczego "Lutnia".

Z kolei "Nowe latko" (Warszawa 1909) to drugie wydanie barwnie ilustrowanego zbioru wierszy o urokach życia na polskiej wsi z rysunkami znakomitego malarza i ilustratora Piotra Stachiewicza. Wreszcie "W domu i w świecie" (Warszawa 1931) jest zbiorem wierszyków ozdobionych ilustracjami autorstwa Antoniego Gawlińskiego.

"Straszny dwór" w Książnicy

Miłośników opery z pewnością zainteresuje pierwsze wydanie najsłynniejszej opery w dorobku Stanisława Moniuszki. To "Straszny dwór" z 1865 roku. W tym samym roku miał on premierę Operze Warszawskiej.

Interesującym wydawnictwem jest "Upominek" (Kraków-Petersburg 1893), czyli księga pamiątkowa ofiarowana Elizie Orzeszkowej z okazji 25-lecia twórczości literackiej. Zawiera teksty najwybitniejszych polskich poetów, pisarzy, publicystów, naukowców i historyków działających w drugiej połowie XIX wieku, jak m.in.: Maria Konopnicka, Zygmunt Gloger czy Henryk Sienkiewicz.

Wśród nabytków jest także "Dialog o Wilnie" Czesława Miłosza i Tomasa Venclowy z odręczną dedykacją Tomasa Venclowy dla Aliny Kowalczykowej (profesor historii literatury polskiej, córka Stanisława Lorentza).

Sienkiewicz, Mickiewicz, Zan...

I wreszcie dokumenty. Wśród nich są np. "Kwit na Podymne i półpodymne z Dóbr Wieyskich Królewskich" z 22 IX 1791 roku czy "Sakowscy h. Pomian" - wypis z herbarza "Korona Polska" Kaspra Niesieckiego, dotyczący herbu Pomian, wystawiony dla Bartłomieja Sakowskiego, syna Jakuba około 1800-1802 roku.

Jest też zeszyt "Statistika naczelnnich mjest. Lomżinskaja Gubernia" z 1892 oraz "Opis starożytnej Polski, przez... mecenasa przy Najwyższym sądzie Królestwa Polskiego, Podlasianina" Tomasza Święcickiego z 1861 roku.

Książnica kupiła też pozycje interesujące ze względu na związki z historycznymi Kresami. To m.in: "Quo vadis" Henryka Sienkiewicza z 20 heliograwiurami według obrazów Piotra Stachiewicza z 1902, "Z życia Litwinki 1823-1874" Bronisława Zalewskiego z 1876 czy "Z nad Wilii i Niemna" (Wilno 1906) - czyli książka zbiorowa poświęcona pamięci Adama Mickiewicza i Tomasza Zana w pięćdziesiątą rocznicę ich śmierci.

A to tylko wybrane z zakupów.