42. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej. Jakie chóry wystąpią?

Fot: Malwina Witkowska

Przed nami 42. edycja

Organizatorem Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej "Hajnówka" jest Fundacja "Muzyka Cerkiewna" w Hajnówce. Celem festiwalu jest prezentacja wysokich wartości artystycznych i duchowych muzyki cerkiewnej. Festiwal organizowany jest corocznie od 1982 r. Uczestniczyło w nim dotychczas ponad 944 chórów z 44 krajów.

- 42. edycja festiwalu to dalszy ciąg realizacji naszej idei prezentacji promocji wyjątkowych wartości duchowych i artystycznych muzyki cerkiewnej, w kontekście jej jako cząstki światowego dorobku, ze szczególnym uwzględnieniem kompozytorów polskich - powiedział Mikołaj Buszko, dyrektor festiwalu.

W czasie tegorocznego festiwalu, organizatorzy chcieli podkreślić kilka ważnych rocznic. Jedną z nich jest 90. rocznica urodzin polskiego kompozytora Krzysztofa Pendereckiego.

- Przesłuchania odbywać się będą w ciągu dwóch dni, w kategoriach amatorskich i zawodowych. Wezmą w nich udział chóry z 8 krajów, zaczynając od chóru ze Stanów Zjednoczonych na Zachodnie, a kończąc na Państwowym Chórze Opery z Astany, czyli stolicy Kazachstanu na Wschodzie - mówił Mikołaj Buszko.

Wśród kandydatów pojawią się reprezentanci środowisk m.in. najstarszego Kościoła Koptyjskiego, staroobrzędowców, a także cerkwi greckiej, rumuńskiej, bułgarskiej. Ogółem w konkursie weźmie udział 9 chórów.

Organizatorzy festiwalu, chcąc zrobić ukłon w stronę naszych najbliższych sąsiadów - Białorusi, pierwszy raz zorganizują koncert muzyki cerkiewnej Białorusi. Wykona go chór uciekinierów, ludzi, którzy nie z własnej woli od kilku lat mieszkają w Warszawie. Tworzą i realizują swoje pasje artystyczne w zespole "Concordia".

Podczas koncertu inauguracyjnego zabrzmi muzyka autorstwa Krzysztofa Pendereckiego zatytułowane "Sacrum Wschodu i Zachodu". Zaprezentowane zostaną utwory chóralne, a capella i inspirowane kulturą Kościoła Zachodniego i kościoła Wschodniego.

Niektóre chóry boją się przyjechać do Polski

W festiwalu muzykę cerkiewną wykonują chóry amatorskie i profesjonalne bez względu na narodowość i wyznanie - nie tylko wyznawcy prawosławia, ale również katolicy, grekokatolicy, protestanci, staroobrzędowcy, muzułmanie, buddyści, wyznawcy judaizmu, a także chóry świeckie. Otwartość festiwalu, prezentowana różnorodność repertuarowa i kulturowa to przykład wzajemnego szacunku i tolerancji, potwierdzający ideę imprezy jako Muzycznego Forum Wschodu i Zachodu.

W tym roku, ze względu na toczącą się wojnę w Ukrainie, udziału w festiwalu nie mogą wziąć chóry z Rosji i Białorusi.

- Również chóry ukraińskie, które wybierają się do nas, muszą sprostać wymogom stanu wojennego i do końca nie wiemy, czy przyjadą. Spodziewamy się jednak obecności chóru z Łucka - poinformował dyrektor festiwalu. - Nie ukrywam, że wojna w Ukrainie spowodowała, że wiele środowisk chóralnych z rezerwą odnosi się do muzyki cerkiewnej, traktując niesłusznie, że jest to muzyka rosyjska - dodał Buszko.

- Sytuacja polityczna spowodowała brak wielu chórów z poza Europy, które zgłosiły swój akces. Na początku mieliśmy przygotowany zupełnie inny zestaw chórów, które jednak później zrezygnowały. Wiele państw nie zaleca wyjazdu w ten region Europy - oznajmiła Irena Parfieniuk, dyrektorka biura organizacyjnego.

Dotyczy to przede wszystkim chórów dziecięcych, których rodzice bardzo się bali, dlatego nie przyjadą do Polski. Są to m.in. Młodzi Ormianie, przedstawiciele Izraela.

- Do ostatniej chwili spodziewaliśmy się również, że będzie chór z Akademii Muzycznej z Odessy z Ukrainy, ale warunki przekraczania granicy na to nie pozwolą - powiedział dyrektor.

Każdy może przyjść

Festiwal potrwa w dniach 25-28 maja. Odbędzie się w Operze i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku. Wstęp na większość wydarzeń jest bezpłatny, z wyjątkiem koncertu galowego, na który obowiązują karty wstępu.

- Dzięki temu, że festiwal jest wspierany przez ministerstwo, przez miasto Białystok i Województwo Podlaskie, możemy mieszkańcom taki prezent zrobić, w postaci wstępu wolnego, na prawie wszystkie koncerty - przekazała dyrektorka biura organizacyjnego.

Po przesłuchaniach w dniach 26-27 maja, odbędą się koncerty. Pierwszy to koncert "Mahutny Boża - śpiewająca dusza Białorusi", a drugim koncertem będzie "Muzyka chóralna Kazachstanu".

Festiwal odbywa się pod Patronatem Honorowym Prezydenta RP oraz Patronatem Związku Kompozytorów Polskich. W latach 2003-2020 Patronat Artystyczny nad Festiwalem sprawował maestro Krzysztof Penderecki. W uznaniu dla dokonań na rzecz jedności poprzez propagowanie różnorodności Festiwal został uhonorowany w 2019 r. tytułem "Promotora Polski".

Harmonogram festiwalu: 42. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Cerkiewnej "Hajnówka".