Ekologie ucieczkowe: bagna, lasy i nieużytki jako przestrzenie oporu

Ekologie ucieczkowe: bagna, lasy i nieużytki jako przestrzenie oporu. Wykład z oprowadzaniem historyka Michała Pospiszyla

20.09.2025 r. (sobota), godz. 12:00
Galeria Arsenał elektrownia, ul. Elektryczna 13 (wejście od ul. Świętojańskiej), Białystok
wstęp wolny

Wpływ środowiska naturalnego na kształtowanie się relacji społecznych w przeszłości pozostaje wciąż niedostatecznie zbadany, zwłaszcza w kontekście dziejów Europy Wschodniej. Podczas wykładu przyjrzymy się temu, jak różne typy ekologii – od gór, przez lasy i bagna, po obszary rolnicze i plantacje – oddziaływały na stosunki władzy, możliwości oporu oraz sprawczości grup podporządkowanych. Szczególną uwagę poświęcimy tym elementom przyrody, które wymykały się kontroli administracyjnej i pozostawały dotąd na marginesie badań: trzcinowiskom, krzakom, gęstym zaroślom, nieużytkom czy chwastom. Zastanowimy się, w jaki sposób uwzględnienie tych „nieczytelnych" i trudnych do kontrolowania przestrzeni może rzucić nowe światło na historię różnych społeczności, ich strategii przetrwania oraz oporu.

Michał Pospiszyl jest historykiem pracującym w Instytucie Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk oraz stypendystą Institute for Advanced Study w Central European University w Budapeszcie (2025/26). Dwukrotnie kierował grantami NCN, był stypendystą Institute for Human Sciences w Wiedniu (2020/21), stypendystą Ministra Nauki (2025-28) oraz wiosną 2025 visting fellow na New York University. Pracuje nad książką poświęconą ekologiom ucieczkowym w Europie Wschodniej okresu oświecenia. Bada w jaki sposób krajobrazy, zasoby naturalne i nieczytelność środowiska umożliwiały masowe przemieszczanie się chłopów, dezerterów i dysydentów religijnych do Rzeczypospolitej Obojga Narodów w okresie często opisywanym jako okres upadku politycznego i gospodarczego Polski i Litwy. Mieszka w Puszczy Białowieskiej.