Największa taka kolekcja w polskich zbiorach. Można oglądać ją w Muzeum Historycznym

Fot: Muzeum Podlaskie

- W roku obchodów 70-lecia powstania Muzeum Podlaskiego w Białymstoku prezentujemy zgromadzone w tym okresie wyróżniające nas kolekcje, obrazujące wyjątkowe zagadnienia z historii Polski. Takim zbiorem jest bez wątpienia zespół zabytków związanych z życiem Tatarów w państwie polsko-litewskim, ilustrujących rolę i miejsce tej szczególnej mniejszości w wielonarodowym społeczeństwie Rzeczpospolitej Obojga Narodów - informują organizatorzy ekspozycji z Muzeum Podlaskiego.

Na kolekcję składa się ponad 170 eksponatów i jest to największy zbiór w muzeach polskich. Tworzą ją archiwalia dokumentujące udział Tatarów w życiu społecznym Rzeczpospolitej, służbę w wojsku, historię rodzin, działalność organizacji kulturalno-oświatowych. Ikonografia przedstawia członków tej społeczności w sytuacjach rodzinnych i oficjalnych.

Największą część kolekcji stanowią zabytki związane ze specyfiką osadnictwa Tatarów na terenach Wielkiego Księstwa Litewskiego. W zamian za służbę w wojsku otrzymali przywileje pozostania przy wyznawanym przez nich islamie, zakładania cmentarzy i budowania własnych świątyń - meczetów. Religia była dla nich elementem identyfikacji i umożliwiła zachowanie do dnia dzisiejszego odrębności etniczno-kulturowej. Najbardziej charakterystyczne są rękopiśmienne księgi religijne - Korany i chamaiły (modlitewniki) zawierające opisy rytuałów muzułmańskich związanych z modlitwą, ablucją, nadaniem imienia, ślubem czy pogrzebem.

W zbiorach znajdują się także Korany drukowane w Kazaniu lub importowane z Turcji, służące Tatarom polskim do praktyk religijnych od początku XX w. Barwne muhiry - ozdobne plansze lub tkaniny z widokiem świętych miejsc czy przedmiotów islamu i wykaligrafowanym lub wyszytym wersetem z Koranu lub modlitwą, tworzą ciekawy zespół tradycji tej mniejszości. W zbiorach znajdują się także rękopiśmienne amulety, pełniące funkcję ochronno-magiczną w religii Tatarów polsko-litewskich: daławar, nuski, hramotka. Kolekcję dopełnia ikonografia meczetów, ich wyposażenia oraz praktyki religijnej związanej z pogrzebem.

Wystawa "Tatarzy. Polski orient w muzealnych zbiorach" zostanie otwarta w czwartek (4.04) w Muzeum Historycznym. Początek wernisażu o godz. 18.00. Wystawę można oglądać do 26 maja.

Zobacz też: Otwarcie wystawy "Tatarzy. Polski orient w muzealnych zbiorach"