Praca

Pracownicy zyskają więcej? Ustawa zmienia układy zbiorowe pracy

2025.12.03 08:00

Nowa ustawa o układach zbiorowych pracy modernizuje dialog między pracodawcami a pracownikami. Wprowadza elastyczne zasady zawierania układów, elektroniczną ewidencję i możliwość regulowania nowych obszarów, takich jak sztuczna inteligencja, równowaga praca–życie czy przeciwdziałanie mobbingowi.

Układy zbiorowe pracy od lat pełnią istotną rolę w kształtowaniu relacji pomiędzy pracodawcami a pracownikami zrzeszonymi w związkach zawodowych. To właśnie dzięki nim możliwe jest wprowadzanie rozwiązań korzystniejszych niż te przewidziane w przepisach prawa pracy. Układ może więc zapewniać dodatkowe dni urlopu, regularne podwyżki wynagrodzenia czy inne udogodnienia, które realnie wpływają na warunki zatrudnienia i jakość życia pracowników. Prezydent RP podpisał ustawę, która wprowadza nowe zasady funkcjonowania układów zbiorowych pracy oraz porozumień zbiorowych. Zmiany te mają unowocześnić dialog społeczny i dostosować go do wyzwań współczesnego rynku pracy.

Nowo uchwalone przepisy otwierają szersze możliwości regulowania kwestii, których do tej pory nie obejmowało prawo pracy w sposób bezwzględnie obowiązujący. Zachowana pozostaje przy tym podstawowa zasada ochrony pracowników – żadne ustalenia negocjowane w ramach układów nie mogą pogarszać sytuacji zatrudnionych względem obowiązujących przepisów. Nowa ustawa pozwala objąć układami zbiorowymi rozwiązania odpowiadające na dynamicznie zmieniające się realia zatrudnienia. Mowa tu m.in. o dostosowaniu organizacji pracy do równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, wdrażaniu nowych technologii, w tym sztucznej inteligencji, czy wzmacnianiu równości płci i przeciwdziałaniu mobbingowi. Układy mogą także obejmować działania chroniące zdrowie psychiczne pracowników, zwłaszcza w kontekście narastających problemów takich jak stres czy wypalenie zawodowe.

Jedną z istotnych zmian jest uproszczenie systemu zgłaszania układów. Zamiast dotychczasowej procedury rejestracyjnej powstaje elektroniczna Krajowa Ewidencja Układów Zbiorowych Pracy. Dzięki temu wszystkie dokumenty będą przekazywane i przechowywane w formie cyfrowej, co usprawni procesy i zwiększy ich przejrzystość. Ustawodawca przewidział również wsparcie w procesie negocjacji – strony będą mogły skorzystać z pomocy mediatora już na etapie rokowań, aby szybciej i sprawniej wypracować porozumienie.

Znacznie większa elastyczność dotyczy także czasu obowiązywania układów. Strony będą mogły decydować o zawarciu porozumienia zarówno na czas określony, z możliwością przedłużenia, jak i bezterminowo. Kolejną zmianą jest możliwość zawierania układów ponadzakładowych przez co najmniej dwóch pracodawców – bez konieczności angażowania organizacji pracodawców, jak to miało miejsce dotychczas. Nowe regulacje zaczną obowiązywać po upływie 14 dni od ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Oznacza to, że już niebawem zarówno pracodawcy, jak i pracownicy będą mogli korzystać z bardziej nowoczesnych i dostosowanych do współczesnych potrzeb narzędzi dialogu społecznego.

Tagi