Kultura i Rozrywka

Sekret XVI-wiecznego kafla z Tykocina. Zabytek Miesiąca w Muzeum Podlaskim

2025.07.03 12:10

Muzeum Podlaskie w Białymstoku prezentuje lipcowy Zabytek Miesiąca. Jest to kafel pochodzący z pierwszej połowy XVI wieku, znaleziony przy ulicy Piłsudskiego w Tykocinie.

Eksponat, który można obejrzeć w Dziale Archeologii Muzeum Podlaskiego, to kafel formowany w matrycy, wypalony na ceglasty kolor z miejscowej gliny. Pochodzi z północnej pierzei ulicy Piłsudskiego, w pobliżu cieku rzecznego Motławy – obszaru o bogatej historii i archeologicznych znaleziskach.

Kafel ozdobiony jest motywem sześciopłatkowej rozety, nazywanej „Kwiatem Życia”. Ta rozetowa forma, wpisana w koło i umieszczona w niszy z dekoracją typu opus spicatum, czyli wzoru układania cegieł przypominającego jodełkę, to przykład dekoracji charakterystycznej dla ceramiki z tego okresu.

Symbolika „Kwiatu Życia” jest wielowarstwowa i sięga daleko w przeszłość. W tradycji chrześcijańskiej sześciopłatkowa rozeta oznaczałaświatło zmartwychwstałego Chrystusa, znane jako Poranna Gwiazda. Ten motyw dekoracyjny był powszechnie stosowany we wczesnochrześcijańskiej architekturze sakralnej Cesarstwa Wschodniorzymskiego – zdobił elewacje, filary oraz posadzki. W średniowieczu i epoce nowożytnej pojawiał się na obiektach sakralnych, budynkach mieszkalnych, a także na przedmiotach codziennego użytku, takich jak ceramika.

Ponadto symbol ten występuje również w wierzeniach pogańskich, gdzie pełnił funkcję apotropaiczną, czyli magiczno-ochronną. Podkreśla to jego uniwersalny charakter i znaczenie kulturowe na przestrzeni wieków.

Dzięki prezentacji kafla Muzeum Podlaskie nie tylko przybliża historię Tykocina, ale również ukazuje ciągłość tradycji artystycznych i symbolicznych obecnych na tych ziemiach od wielu stuleci. Ekspozycję można oglądać w siedzibie muzeum przy Ratuszu w Białymstoku.

Tagi