Praca

Umowy o dzieło w Polsce. ZUS ujawnia dane

2025.10.06 14:00

Umowy o dzieło w Polsce wciąż cieszą się popularnością, choć coraz częściej mają charakter krótkoterminowy – niemal co czwarta umowa trwa zaledwie jeden dzień. Najwięcej wykonawców to osoby w wieku 30–39 lat, a rosnące znaczenie mają sektory kreatywne, takie jak informacja, komunikacja i kultura.

Umowy o dzieło w Polsce – krótkie zlecenia wciąż dominują

Umowy o dzieło w Polsce wciąż odgrywają ważną rolę jako forma elastycznej współpracy, choć coraz częściej przybierają krótkoterminowy charakter. Z danych ZUS za pierwsze półrocze 2025 roku wynika, że aż 28 proc. umów zawieranych jest na jeden dzień. Wykonawcami najczęściej są osoby w wieku 30–39 lat, a rosnący udział w rynku mają sektory kreatywne, takie jak informacja, komunikacja czy kultura.

Analiza rejestru umów o dzieło za pierwsze sześć miesięcy tego roku pokazuje, że od stycznia do czerwca do ZUS wpłynęło 519,1 tys. formularzy RUD, obejmujących ponad 620,1 tys. umów. Zgłoszenia pochodziły od 47 tys. podmiotów, które współpracowały z 204 tys. wykonawców. Choć są to liczby nieco niższe niż w analogicznym okresie 2024 roku – spadek formularzy o 4,35 proc. i umów o 10,08 proc. – rejestr nadal pokazuje, że umowy o dzieło pozostają istotnym narzędziem uelastyczniającym polski rynek pracy. Najwięcej zgłoszeń napłynęło w maju, kiedy odnotowano 94,5 tys. formularzy obejmujących 108,2 tys. umów, natomiast rekordowa liczba umów została zarejestrowana w marcu – 110,2 tys.

Profil wykonawców i długość umów

Wśród 204 tys. wykonawców nieznacznie przeważają mężczyźni (52,02 proc.), a najliczniejszą grupę wiekową stanowią osoby między 30 a 39 rokiem życia. Charakterystyczne dla rynku umów o dzieło jest duże zróżnicowanie długości zleceń – prawie 28 proc. trwa jeden dzień, a kolejne 7,19 proc. dwa dni. Mediana długości trwania umowy wynosi zaledwie sześć dni, podczas gdy średnia sięga 38,3 dnia, co odzwierciedla różnorodność projektów – od szybkich zleceń po bardziej złożone zadania. Najwięcej umów realizowanych jest w sektorach kreatywnych i usługowych, z dominacją branży informacji i komunikacji (22,36 proc. umów), działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (18,01 proc.) oraz kultury, rozrywki i rekreacji (14,34 proc.).

W raporcie uwzględniono także udział cudzoziemców, którzy stanowili 5,88 proc. wszystkich wykonawców. Największą grupę tworzyli obywatele Ukrainy (43,12 proc.) i Białorusi (30,47 proc.), przy czym udział Ukraińców w porównaniu z 2024 rokiem spadł o ponad 10 proc. Ukraińcy dominują w sektorach takich jak budownictwo i usługi, a w maju zgłoszono najwięcej cudzoziemców – 4020 osób, z czego 40,3 proc. stanowiły osoby z Ukrainy.

Spadki liczby zgłoszeń i zmieniające się trendy

Porównanie z danymi z 2024 i 2023 roku wskazuje na wyraźny spadek liczby zgłoszeń. W odniesieniu do pierwszego półrocza 2024 r. odnotowano spadek formularzy o 4,35 proc. i umów o 10,08 proc., a w porównaniu z 2023 r. – odpowiednio 14,34 proc. i 26,71 proc.

Jednocześnie zmniejszyła się liczba podmiotów zgłaszających umowy oraz wykonawców, co może wskazywać na zmieniające się preferencje przedsiębiorców i ewolucję rynku pracy. – Spadek liczby zgłoszeń może wynikać z większej świadomości w kwalifikowaniu umów oraz rosnącej popularności innych form zatrudnienia, takich jak samozatrudnienie czy umowy zlecenia – komentuje Dominik Jaruga z ZUS, współtwórca raportu. Podkreśla także, że wybór umowy o pracę lub założenie własnej działalności zmienia sytuację ubezpieczeniową, dając prawo do świadczeń niedostępnych dla wykonawców umów o dzieło.