Trwają przygotowania do rozpoczęcia formalnych działań na rzecz wpisu najcenniejszych obiektów związanych z obecnością Tatarów w Polsce na prestiżową listę UNESCO. Podczas spotkania roboczego, które odbyło się w Białymstoku, eksperci i przedstawiciele środowisk muzułmańskich omówili najważniejsze kwestie związane z procedurą oraz potrzebami konserwatorskimi tych zabytków.
W centrum uwagi znalazły się cztery muzułmańskie cmentarze zwane mizarami, które znajdują w Bohonikach, Kruszynianach, Studziance i Lebiedziewie. To nie tylko miejsca pochówku, ale przede wszystkim świadectwa wielowiekowej obecności i dziedzictwa Tatarów na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Wspólnie z meczetami w Bohonikach i Kruszynianach tworzą unikatowy zespół kulturowy o charakterze niematerialnym i materialnym.
W spotkaniu uczestniczyli m.in. przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych (ICOMOS), Mufti Rzeczypospolitej Polskiej Tomasz Miśkiewicz, przewodniczący Muzułmańskich Gmin Wyznaniowych w Bohonikach i Kruszynianach – Maciej Szczęsnowicz i Bronisław Talkowski oraz historycy i badacze dziedzictwa tatarskiego.
Dyskutowano zarówno o stanie badań nad obiektami, jak i o priorytetach konserwatorskich oraz technicznych. Eksperci podkreślali, że wpis na listę UNESCO to złożony i wieloetapowy proces, wymagający precyzyjnego opracowania dokumentacji oraz ścisłej współpracy różnych instytucji.
– Dzisiejsze spotkanie to historyczny moment dla naszego regionu i całej Polski – powiedział Adam Musiuk, Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków. – Jesteśmy świadomi, jak trudny i długotrwały jest to proces. Wymaga on bowiem precyzyjnego podejścia, uwzględnienia wielu technicznych aspektów oraz współpracy z licznymi instytucjami i ekspertami. Ochrona dziedzictwa nie kończy się na samej procedurze wpisu – to tylko początek drogi. Stworzenie pełnej opowieści o tatarskim dziedzictwie, która trafi do komisji UNESCO i przekona ją o wartości tego dziedzictwa, to zadanie, któremu musimy poświęcić ogromną staranność. Każdy detal, każda informacja, każde badanie – wszystko musi być zgodne z wymaganiami, które stawiają przed nami organizacje międzynarodowe – dodał.
Projekt ma nie tylko charakter konserwatorski, lecz także społeczny. Związany jest z uhonorowaniem unikalnej wspólnoty etniczno-wyznaniowej, która od wieków współtworzy kulturę i historię Polski. Uczestnicy spotkania podkreślali znaczenie dialogu oraz aktywnego udziału lokalnych społeczności tatarskich w procesie przygotowań do wpisu.
Podjęte działania są jednym z pierwszych etapów na drodze do uznania tatarskich zabytków w Polsce za dziedzictwo o randze światowej. Jeśli procedura zakończy się powodzeniem, będzie to pierwszy taki wpis dotyczący dziedzictwa muzułmańskiego w naszym kraju.
24@bialystokonline.pl
