Nadchodzi święto samorządu. Tak przez lata zmienił się Białystok

Fot: Redakcja BiałystokOnline.pl

Dzień Samorządu Terytorialnego

Dzień Samorządu Terytorialnego to istotne polskie święto, obchodzone co roku 27 maja, ustanowione przez Sejm RP w 2000 roku. Chociaż nie jest to dzień wolny od pracy, ma on kluczowe znaczenie w kalendarzu narodowym.

Obchody tego dnia upamiętniają przede wszystkim pierwsze wybory samorządowe, które odbyły się w Polsce dokładnie 27 maja 1990 roku. Wybory te symbolicznie otworzyły nową erę w polskiej polityce lokalnej i procesie decentralizacji władzy.

Zgodnie z konstytucją, samorząd terytorialny w Polsce wykonuje zadania publiczne, które nie są zastrzeżone dla organów innych władz publicznych przez Konstytucję lub ustawy. Od 1 stycznia 1999 roku obowiązuje trójszczeblowa struktura samorządu terytorialnego, obejmująca samorząd gminny, powiatowy i wojewódzki. Wcześniej, od 1990 do 1998 roku, samorząd terytorialny funkcjonował jedynie na szczeblu gminnym.

Warto podkreślić, że idea samorządu terytorialnego ma swoje korzenie również w II Rzeczypospolitej oraz w okresie Polski Ludowej do 1950 roku, kiedy to został zastąpiony systemem rad narodowych. Powrót do samorządności nastąpił jednak dopiero po transformacji ustrojowej w Polsce.

Od 18 lat Białymstokiem rządzi Tadeusz Truskolaski

34 lata samorządu całkowicie odmieniły oblicze Białegostoku. Powstały nowe osiedla, przebudowano dziesiątki ulic i zmodernizowano układ drogowy miasta. Te inwestycje na zawsze zmieniły stolicę województwa podlaskiego.

W pierwszych trzech kadencjach prezydenci byli wybierani pośrednio przez radnych i zarządzali gminami wspólnie z zarządem miasta. W Białymstoku funkcje te pełnili: Lech Rutkowski (1990-1994), ś.p. Andrzej Lussa (1994-1995), Krzysztof Jurgiel (1995-1998) oraz Ryszard Tur (1998-2002).

Dopiero nowelizacja ustawy samorządowej z 2002 roku wprowadziła bezpośredni wybór włodarza gminy przez mieszkańców. W Białymstoku pierwszym prezydentem wybranym w ten sposób był Ryszard Tur (2002-2006).

Od 5 grudnia 2006 roku urząd prezydenta miasta nieprzerwanie sprawuje Tadeusz Truskolaski. Wyrosło już pokolenie, które nie pamięta innego prezydenta. Truskolaski został ponownie wybrany na prezydenta 7 kwietnia 2024 roku.

Jak zmienił się Białystok?

Białystok przez lata przeszedł znaczącą metamorfozę, której efekty widoczne są w licznych inwestycjach. Nowe osiedla mieszkaniowe, inicjowane przez prezydenta Krzysztofa Jurgiela, były kontynuowane przez jego następców, co przyczyniło się do rozwoju Towarzystwa Budownictwa Społecznego, wspierającego rodziny nieposiadające środków na mieszkania deweloperskie.

Przebudowa rynku Kościuszki to sztandarowa inwestycja pierwszej kadencji prezydenta Tadeusza Truskolaskiego, która nadała miastu klasyczny rynek. Budowa Stadionu Miejskiego, rozpoczęta w 2010 roku i zakończona w 2014, stała się kolejnym kamieniem milowym. Na otwarciu stadionu Jagiellonia Białystok pokonała Pogoń Szczecin 5:0. Od 2019 roku stadion nosi imię 42. Pułku Piechoty.

Przejście pod ul. Sienkiewicza, mimo początkowych trudności i krytyki, dziś jest integralną częścią miasta. Zrewitalizowane Dojlidy, z nowymi boiskami, drewnianymi tarasami i trasami narciarskimi, stały się miejscem aktywności przez cały rok.

Najmłodszą inwestycją kulturalną jest Muzeum Pamięci Sybiru, otwarte w grudniu 2019 roku i przyjmujące pierwszych zwiedzających 17 września 2021 roku.

Z okazji Dnia Samorządu Terytorialnego, 26 maja otwarty zostanie skwer im. Pawła Adamowicza, podkreślający ciągły rozwój i upamiętniający wkład różnych kadencji w rozwój Białegostoku.