Praca

Wcześniejsza emerytura bez względu na wiek. Kto może z niej skorzystać?

2025.10.03 14:00

Jest grupa zawodowa, która może skorzystać z kilku opcji emerytalnych. Jedną z nich jest przejście na wcześniejsze świadczenie bez względu na wiek.

Nauczyciele planujący zakończyć karierę zawodową mają dziś kilka ścieżek do wyboru. Podstawową możliwością jest przejście na emeryturę po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Alternatywą pozostaje wcześniejsza emerytura nauczycielska, która nie wymaga osiągnięcia konkretnego wieku, a od września 2024 roku dostępna jest także nowa forma emerytury, wpisana do Karty Nauczyciela. To, z której opcji skorzysta pedagog, zależy m.in. od jego stażu pracy, wieku oraz spełnienia określonych kryteriów ustawowych.

- Nauczyciele mogą przejść na emeryturę tak jak inni pracownicy – po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, czyli 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Niektórzy mogą też skorzystać  z wcześniejszej emerytury nauczycielskiej bez względu na wiek, jeśli spełnią określone warunki do 31 grudnia 2008 r. Od września 2024 roku dostępna jest również nowa forma emerytury nauczycielskiej, skierowana do tych, którzy do 31 grudnia 2008 roku nie spełnili warunków do wcześniejszej emerytury bez względu na wiek – informuje Katarzyna Krupicka, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie podlaskim.

Kto może starać się o emeryturę nauczycielską bez względu na wiek na podstawie Karty Nauczyciela?

Z tzw. wcześniejszej emerytury nauczycielskiej - niezależnie od wieku, mogą skorzystać pedagodzy, wychowawcy i inni pracownicy oświaty zatrudnieni w placówkach wskazanych w Karcie Nauczyciela. Warunkiem jest odpowiedni staż pracy: do końca 2008 roku trzeba było mieć za sobą co najmniej 30 lat zatrudnienia, w tym minimum 20 lat przepracowanych w charakterze nauczyciela w wymiarze co najmniej połowy etatu. Dla osób pracujących w szkołach i placówkach specjalnych wymagania są nieco inne, wystarczy 25 lat ogólnego stażu, ale również z zachowaniem 20 lat pracy nauczycielskiej.

Oprócz tego świadczeniobiorca musi rozwiązać stosunek pracy, a w przypadku członkostwa w Otwartym Funduszy Emerytalnym - złożyć wniosek za pośrednictwem ZUS-u dotyczący przekazania środków z OFE do budżetu państwa. Wysokość emerytury jest wyliczana według tzw. starych zasad. Oznacza to, że bierze się pod uwagę kilka kluczowych elementów: wynagrodzenie z wybranych 10 albo 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku, długość stażu ubezpieczeniowego obejmującego okresy składkowe i nieskładkowe, a także tzw. kwotę bazową, od której naliczana jest część socjalna emerytu

- Wniosek o emeryturę nauczycielską bez względu na wiek, należy złożyć przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego, czyli w przypadku kobiet przed ukończeniem 60 lat,  a w przypadku mężczyzn przed ukończeniem 65 lat. Jeśli wniosek zostanie złożony później, ZUS przyzna emeryturę z powszechnego wieku emerytalnego, a nie nauczycielską – informuje rzeczniczka ZUS.

Kto i kiedy może przejść na nową emeryturę nauczycielską?

Z tzw. nowej emerytury nauczycielskiej mogą skorzystać ci pedagodzy, którzy do końca 2008 roku nie zdążyli spełnić kryteriów wymaganych przy wcześniejszej emeryturze niezależnej od wieku. Prawo do tego świadczenia uzależnione jest przede wszystkim od daty urodzenia oraz osiągnięcia odpowiedniego wieku emerytalnego.
- od 1 września 2024 roku – na nową emeryturę nauczycielską mogą przejść nauczyciele urodzeni przed 1 września 1966 roku, którzy ukończyli 58 lat przed tą datą,
- od 1 września 2025 roku – nauczyciele urodzeni między 1 września 1966 roku a 31 sierpnia 1969 roku, którzy ukończą co najmniej 56 lat przed tą datą,
- od 1 września 2026 roku – nauczyciele urodzeni po 31 sierpnia 1969 roku.

Warto pamiętać, że prawo do nowej emerytury nauczycielskiej nie ustaje z chwilą osiągnięcia powszechnego wieku.