Wernisaż oraz wystawa Anny Kłosek: Tam była granica

Tam była granica – wystawa fotograficzna Anny Kłosek to podróż wzdłuż byłej polsko-radzieckiej granicy, istniejącej do ataku ZSSR na Polskę 17 września 1939 roku. To historia o starej polskiej granicy w nowym ukraińskim państwie.

Podróż zawiodła fotografkę do małych wiosek i miasteczek dzisiejszej Ukrainy. „W poszukiwaniu opowieści o granicy, która 80 lat temu przechodziła przez te tereny, dojeżdżałam do miejsc, gdzie urywają się drogi, na zapomniane cmentarze, do wiosek, których już nie ma, bądź tych, które zaraz opustoszeją. Z tej podróży wyłania się obraz codziennego życia Ukrainy, tej oddalonej od miast i pędu współczesności, gdzie rytm dnia regulowany jest porą dojenia i wypasu, a na drogach królują 30- i 40-letnie łady.

To Ukraina byłego polskiego pogranicza. Ziemia losów powikłanych. „Dawniej była tam Polska, a teraz do Polski bliżej jest niż do Kijowa” – mówią, śmiejąc się, ludzie. Większość młodych albo pracuje w Polsce albo pracowała. Wyjeżdżają z Ukrainy. Za pracą, za lepszym życiem. Na starych terenach przygranicznych zostało niewielu Polaków. Żyją tu głównie Ukraińcy, niektórzy mieli polskich dziadków, ale tych też mało. A gdzie Polacy z Waszej wsi? „Wyjechali, pomordowani, poumierali” – odpowiadają bohaterowie moich zdjęć.

Historie z dawnych lat pozostały w ludziach. Najstarsi pamiętają Polskę, pamiętają wiersze i piosenki, których uczyli się w polskich szkołach. Niektóre zniekształcone są przez pamięć i czas, inne – recytowane nienaganną, przedwojenną polszczyzną. „A o tych po drugiej stronie Zbrucza mówimy Moskale. Jak za Polski, kiedy Moskal stał za rzeką” – tłumaczyli mi mieszkańcy nadzbruczańskich wsi”.

Pojęcie granicy nie jest jednoznaczne. Granica, która z założenia dzieli, jest tu także symbolicznym łącznikiem, zaproszeniem do rozmowy, początkiem relacji jaka tworzy się między autorem i bohaterem, a w mikrowymiarze – dialogiem polsko-ukraińskim.


Start wernisażu: godz. 18.00

Wystawę można oglądać w godz. 10.00-17.00 (poza poniedziałkami) do 6.11.2022 r.

Wstęp: wolny